Još u jesen 1944. godine na teritorijima koje su trajno zauzimali jugoslavenski partizani formirane su prve jedinice Narodne milicije (NM), koje su bile podređene lokalnim narodnim odborima kao nosiocima novih komunističkih vlasti.
Iako je već formirana vojna struktura slične namjene, Korpus narodne obrane Jugoslavije ili KNOJ, formiranjem Narodne milicije resor unutarnjih poslova nove države dobio je još jednu novu formaciju. Iako se bavila pitanjima iz građanske domene života, Narodna milicija je u dobroj mjeri bila vojna formacija i svojim postojanjem naslanjala se na druge formacije iz aparata sigurnosti nove države, makar u prvim danima mira.
Tijekom 1945. godine milicionari se nisu razlikovali od vojnika po svome izgledu. Smješteni su bili u nekadašnjim policijskim ili žandarmerijskim stanicama, gdje su spavali kao u vojarnama. Jednakih uniformi nije bilo, nego je svatko nosio ono što je nosio i dok je bio partizan. Radno vrijeme nije postojalo, nego se išlo sa zadatka na zadatak.
Ovakvi milicionari nosili su dugo oružje, puške ili automate. Prve uniforme svijetlosive boje dobivene su u proljeće 1946. godine. Kasnije su uniforme standardizirane. Po naredbi ministra Rankovića, donesenoj sredinom listopada 1951. godine, za Dan milicije bio je određen 20. listopada, kao dan kada je 1941. godine u Užicu formirana prva jedinica partizanske milicije. Kasnije je ustaljen običaj da se dan prije svečanoga datuma obično u Domu milicije u Beogradu održava svečana akademija. Proslava Dana milicije postojala je i u drugim republičkim centrima.
Cijeli tekst pročitajte u novom broju VP-a koji je u prodaji od 5. srpnja 2019.
